پهنه‎بندی مناطق متأثّر از خطر زمین‎لغزش در جادّه‎ی تبریز ـ مرند با استفاده از سنجش از دور و gis

چکیده جادّه‎ی تبریز ـ مرند یکی از شریان‎های مهمّ ارتباطی کشور است که افزون‎بر ارتباطات داخلی، برای ارتباطات برون‎مرزی نیز اهمّیّت زیادی دارد. این جادّه که روی سازندهای سست و نیمه‎سست کواترنری واقع شده است، هرازچندگاهی لغزش زمین را تجربه می کند. هدف این مقاله، شناسایی پهنه های در معرض لغزش است که با به‎کارگیری داده های مختلفی همچون لیتولوژی، شیب دامنه ها، کاربری اراضی، پوشش زمین، فاصله از عوارض خطّی (جادّه، رودخانه و گسل) و هم‎پوشانی آنها، مخاطرات طبیعی تهدیدکننده‎ی حریم اتوبان و خطّ ریلی تبریز ـ مرند را با تأکید بر زمین‎لغزش و با بهره‎گیری از قابلیّت‎های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد. نتایج ارزیابی نشان داد که ساختار خاصّ زمین‎شناختی، شرایط اقلیم محلّی و نیز تراکم نهشته های کواترنری (در هر دو طرف جادّه) در کنار عامل گرادیان شیب، از عوامل اصلی بروز زمین‎لغزش است که ساخت‎وسازهای انسانی آن را تشدید می کند. همچنین مشخّص شد که مناطق قرار گرفته در پهنه با خطر بالا، منطبق بر مناطقی است که در آنها زمین‎لغزش رخ داده است.